Γκέλνερ, Έρνεστ

(Ernest Gellner, Παρίσι 1925 – Πράγα 1995). Βρετανός φιλόσοφος, ανθρωπολόγος και κοινωνιολόγος, τσεχικής καταγωγής. Γεννήθηκε από Τσέχους γονείς στη Γαλλία, αλλά μεγάλωσε στην Πράγα, στην οποία πέρασε και τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Το 1939 μετακόμισε στην Αγγλία, αλλά σύντομα κατατάχθηκε στον τσεχικό στρατό, κατά την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Μετά τον πόλεμο σπούδασε φιλοσοφία στην Οξφόρδη, εντρυφώντας στη φιλοσοφική σκέψη του Βιτγκενστάιν. Το 1962 ανακηρύχθηκε καθηγητής φιλοσοφίας, λογικής και επιστημονικής μεθόδου στην περίφημη σχολή οικονομικών και πολιτικών επιστημών του Λονδίνου London School of Economics. Εκείνη την περίοδο άρχισε να γίνεται ιδιαίτερα γνωστός, κυρίως λόγω της έντονης αντίθεσής του στον επικρατούντα γλωσσολογικό ιδεαλισμό της Οξφόρδης. Στη δεκαετία του 1950 εκδήλωσε το ενδιαφέρον του για την ανθρωπολογία, επηρεασμένος κυρίως από την εμπειρική, διεισδυτική, επιστημονική προσέγγιση του Μπρόνισλαβ Μαλινόφσκι, αποφοίτου του ίδιου πανεπιστημίου, ο οποίος διαμόρφωσε μια νέα επιστημονική τάση στην περίοδο του μεσοπολέμου. Από την επαφή του με την ανθρωπολογία και τη συγκεκριμένη μεθοδολογία, ο Γ. άντλησε το ενδιαφέρον για να ερευνήσει και να αναλύσει επί τέσσερις δεκαετίες την κοινωνική πραγματικότητα, λαμβάνοντας υπόψη τις πολιτισμικές και χρονικές διαφοροποιήσεις. Υπήρξε πολέμιος του κομουνισμού και της ψυχανάλυσης, επειδή τα θεωρούσε κλειστά δογματικά συστήματα· έδειχνε όμως κατανόηση στην πίστη των οπαδών του κομουνισμού για την ασφάλεια που προσέφερε αυτή η ιδεολογία στον μέσο άνθρωπο, συγκρίνοντάς την με την ακραία θρησκευτική πεποίθηση των ισλαμικών φονταμενταλιστικών κινημάτων. Το 1993 διέκοψε την ακαδημαϊκή καριέρα του, ύστερα από μία δεκαετία στην έδρα κοινωνικής ανθρωπολογίας του πανεπιστημίου Κέιμπριτζ. Παρά το γεγονός ότι δεν κατόρθωσε να δημιουργήσει δική του σχολή, όπως ο Καρλ Πόπερ, η επίδρασή του στη σύγχρονη αγγλική φιλοσοφική και κοινωνιολογική σκέψη είναι αξιοσημείωτη. Έγραψε αρκετά βιβλία, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν τα Words and things (1959), Saints of Atlas (1964), Thought and change (1964) και Nations and nationalism (1983). Ο Γ. αποκαλούσε τον εαυτό του «φανατικό οπαδό του προερχόμενου από τον Διαφωτισμό ορθολογισμού».